Welke brandstof voor je haard of kachel?

Welke brandstof voor je haard of kachel geeft het mooiste vlammenspel? De meeste warmte? En wat heb je – naast brandstof en een daarvoor geschikt verbrandingstoestel – nog meer nodig om je stookplaats naar keuze te realiseren? Stichting Veilig Stoken helpt je graag op weg.

Soorten brandstof

Het type haard of kachel dat je kiest, is mede afhankelijk van de brandstof die je gaat gebruiken. Maar welke brandstoffen zijn er eigenlijk? En wat zijn de voor- en nadelen?

Je kunt kachels en haarden laten branden met:

• Haardhout
• Houtbriketten
• Houtpellets
• Brandgel
• Bio-ethanol
• Elektrisch
• Gas

Stoken zonder rookkanaal

Voor de meeste brandstoffen heb je een stooktoestel met rookgasafvoersysteem nodig. Is er in jouw woning geen rookkanaal aanwezig, maar houd je wel van de sfeer en/of warmte die een kachel of haard met zich meebrengt? Kies dan voor een afvoerloos verbrandingssysteem. Denk aan:

• Een bio-ethanol haard (biohaard)
• Een gashaard met kathalysator
• Een elektrische haard

Haardhout

Er gaat niets boven een knisperend haardvuurtje en de authentieke geur van brandend eikenhout. Heb je een rookkanaal wat geschikt is voor de afvoer van houtrookgassen? Dan kun je kiezen voor een houtstookplaats zoals een:

• Open haard
• Inbouw houthaard
• Inzet houthaard
• Staande houtkachel
• Hangende houtkachel
• Speksteenkachel

Praktische voordelen
Met een hout gestookt toestel heb je vrijwel altijd brandstof voorhanden, hout is immers makkelijk en relatief goedkoop verkrijgbaar. Goed (FSC/PEFC) haardhout geeft een mooi vlammenspel, het is de ideale sfeermaker en ideaal om de ruimte heerlijk warm te stoken. En ben je de gelukkige eigenaar van een HR-kachel? Dan kun je waarschijnlijk flink besparen op je gasrekening.

Praktische nadelen

• Je hebt een geschikt en verticaal rookkanaal nodig
• Je hebt buiten een droge, ventilerende opslagruimte nodig
• De door de ruimte zwevende roet- en teerdeeltjes kunnen verkleuring van je interieur veroorzaken
• De asla moet regelmatig geleegd worden
• Je moet minimaal 1 x per jaar je schoorsteen laten vegen
• Een houtkachel of (inbouw)houthaard vraagt meer onderhoud door roetaanslag
• Brandhout heeft een lagere energiewaarde dan bijvoorbeeld houtbrikketten of houtpellets

Regels uitmonding

Ga je een nieuw rookkanaal laten aanleggen, speciaal voor het stoken van hout? Let dan op de hoogte en de plaats van je rookafvoer op het dak ten opzichte van de buren. Een nieuw of gerenoveerd rookkanaal voor het stoken van vaste brandstoffen moet voldoen aan de volgende basisregels:

1. De uitmonding van de rookgasafvoer moet minstens ½ meter boven het dak uitsteken
2. De uitmonding van de rookgasafvoer moet op minimaal 1 meter afstand van de perceelgrens met je buren liggen

Bij houtkachels, pelletkachels en open haarden is het afvoeren van rookgassen via een rookkanaal door de gevel (een gevelafvoer) overigens niet toegestaan. Langs de buitengevel wel.

Houtbriketten

Heb je geen hout voorhanden? Dan kun je ook kiezen voor houtbriketten. Houtbriketten zijn gemaakt van onbehandeld(e) houtspaanders en/of houtzaagsel vanuit de houtindustrie. Met houtbriketten hoef je geen rekening te houden met het maximale vochtpercentage, want het vocht is door het productieproces al nagenoeg verdwenen. Daardoor realiseer je een schonere verbranding en zijn deze van houtafval gemaakte geperste houtblokken een milieuvriendelijker, duurzamer alternatief voor regulier brandhout.

Praktische voordelen
Houtbriketten zijn direct klaar voor gebruik en in vrijwel elke supermarkt en bouwmarkt verkrijgbaar, zelfs per stuk verpakt. Geperste houtblokken geven een mooi vlambeeld, hebben veelal een enorme warmteafgifte, relatief lange brandduur, laten weinig asresten achter en geven nagenoeg geen rookoverlast.

Praktische nadelen

• Houtbriketten vereisen een droge opslagruimte
• Houtbriketten geven geen knisperend geluid of houtgeur af
• Niet alle vaste brandstofkachels en haarden zijn geschikt voor houtbriketten
• Het branden van houtbriketten kost relatief veel energie. Daarom moet de haard of kachel goed warm zijn voor een optimale ontbranding (en het voorkomen van rookontwikkeling). Het verdient dan ook aanbeveling om de houtbriketten met afdoende aanmaakhout en/of haardhout te laten ontbranden.

Houtpellets

Houtpellets zijn geperste houtkorrels, gemaakt van (naald)houtspaanders en/of houtzaagsel vanuit de houtindustrie. Verwarmen met houtpellets is de laatste jaren enorm populair geworden, onder andere gestuwd door de tijdelijke ISDE-subsidieregeling (Investering Subsidie Duurzame Energie). Die subsidie voor pelletkachels is per 1 januari 2020 afgeschaft.

Praktische voordelen

De energiewaarde van houtpellets is relatief hoog, waardoor je pelletkachel (i.c.m. hoogwaardige houtpellets en afhankelijk van het type pelletkachel) met gemak een rendement van wel 85 tot 95% kan halen. Ten opzichte van de traditionele open houthaard met haardhout en een rendement van 10 – 25%, is dat een wereld van verschil. Daardoor kun je met houtpellets i.c.m. een pelletkachel in verhouding voordelig stoken.

Houtpellets hebben door de volledige verbranding nagenoeg geen rookontwikkeling en je hoeft je kachel niet continu bij te vullen. Met een gevuld reservoir kun je je pelletkachel ongeveer 24 uur laten branden.

Praktische nadelen

• Voor het stoken met houtpellets heb je een speciale pelletkachel nodig
• Houtpellets i.c.m. een pelletkachel geven minder vlambeeld en sfeer
• De houtpellettoevoer en ventilator in de kachel maken een mechanisch geluid
• Voor het stoken met houtpellets i.c.m. een pelletkachel heb je een stroomaansluiting nodig
• Een pelletkachel vergt regelmatig onderhoud en reiniging
• Houtpellets zitten veelal in grote zakken, waardoor het hanteren en vullen wat lastiger is

Overige brandstoffen

Met het oog op de (gasloze) ambities van de overheid is de aanschaf van een gaskachel of gashaard misschien niet zo’n goed idee.

Goede alternatieven – waarvoor je overigens geen rookgasafvoer nodig hebt – zijn toestellen o.b.v. bio-ethanol of elektra. Bij beide opties is de temperatuur goed regelbaar, stoot je geen schadelijke stoffen uit en heb je wel de sfeer en/of warmte van echte vlammen. Zorg in geval van bio-ethanol wel voor afdoende luchttoevoer, door middel van mechanische ventilatie en/of het openen van een raam(rooster) of deur. Zo houd je het zuurstofgehalte in de ruimte op peil.