Is jouw rookkanaal wel schoorsteenbrandveilig?

Twee derde van de woningbranden ontstaat in en om de schoorsteen. Saillant detail: de meeste schoorsteenbranden kunnen kinderlijk eenvoudig voorkomen worden. Ontdek hier wat je kunt doen om het risico op schoorsteen en/of woningbrand door schoorsteenbrand te beperken:

Stook verantwoord

• Kies voor een (EcoDesign 2022) kachel met een schone verbranding.
• Kies voor een rookkanaal met een hoge afvoercapaciteit (trek).
• Laat altijd een klein laagje as in de asla achter.
• Gebruik uitsluitend schoon, droog brandhout.
• Hanteer [de Zwitserse methode].

Stook veilig

• Gebruik een geïsoleerd DW-rookkanaal dat op zichzelf voldoet aan het Bouwbesluit (T600/G0).
• Laat je rookgasafvoer minimaal 1 x per jaar vegen door een erkend schoorsteenveegbedrijf.
• Zorg bij een vegetatiedak (bijv. sedum of riet) voor een vonkenvanger.
• Zet je mechanische ventilatie en/of afzuigkap uit tijdens het stoken.
• Stook niet bij windstil of mistig weer.
• Verlaat de ruimte niet zolang het hout nog brandt of smeult.

En heb je een open haard? Gebruik een vonkenscherm en/of beschermende vloerplaat om je (brandgevoelige) vloer rondom de vuurplaats te beschermen, en daarmee meteen het brandrisico – door een vonk uit de open haard – te beperken.

Check je rookkanaal

Bespaar in geval van brandveiligheid nooit op kennis en kwaliteit. Een kwalitatief rookkanaal, correcte montage en een goede rookgasberekening kan je veel geld en ellende besparen.

• Laat je nieuwe rookkanaal aanleggen door een rookgaskanaalexpert.
• Laat je nieuwe rookkanaal aanleggen conform installatiehandleiding en Bouwbesluit (NEN6062: T600 en G0).
• Laat je bestaande rookkanaal keuren conform testnorm NEN-EN1859.
• Laat je bestaande rookkanaal periodiek controleren op beschadigingen en/of scheuren.

Er zijn tegenwoordig ook schoorsteenbrandbestendige ‘alles-in-1’ rookgaskanaalsystemen (met ingebouwde brandprotectie) verkrijgbaar, waarmee je in één keer aan alle eisen – en de daarmee gepaarde testnorm op het gebied van brandveiligheid – voldoet.

Schoorsteenbrand herkennen

Een (beginnende) brand in of om je schoorsteen is niet altijd even goed te herkennen. Bij een brand in je kanaal – veelal veroorzaakt door creosootvorming of een vreemd object, zoals een vogel(nest) – komt er een loeiend of bulderend geluid uit het rookkanaal, en vaak is er veel rookontwikkeling (binnen en/of buiten). Een overmatig gloeiende kachelpijp is ook een mogelijk teken van schoorsteenbrand.

Brand rondom het rookkanaal

Een brand rondom – in plaats van ín – het rookkanaal laat zich niet altijd even snel ontdekken. Minder bekende, maar zeer regelmatig voorkomende oorzaken van brand rondom het rookkanaal zijn: warmtegeleiding, pyrolyse en/of oververhitting.

In die gevallen is een schoorsteenbrand soms lastiger te herkennen – bijvoorbeeld omdat het smeult voordat het ontbrandt, of omdat de brand in een ommuurde of omkokerde situatie ontstaat – en is er een snelle(re) kans op woningbrand en/of gevaarlijke situaties.

• Schoorsteenbrand door pyrolyse
  Door het jarenlang en/of langdurig stoken is de houten constructie en/of het dakgebinte zo droog en broos geworden, dat het al bij zeer lage temperaturen spontaan in de brand vliegt.
  
• Schoorsteenbrand door warmtegeleiding
  Bij warmtegeleiding – waarbij de buitenzijde van het kanaal via bevestigingsmaterialen in contact staat met de omliggende constructie – staat het kanaal direct in contact met (brandbare) materialen, waardoor brandgevaar ontstaat.
  
• Schoorsteenbrand door een foutieve constructie
  Brand door een niet (geheel) volgens het Bouwbesluit (NEN6062: T600/G0) en/of bijgeleverde installatiehandleiding aangelegd rookkanaal, het komt nog regelmatig voor. Zeker weten of je rookkanaal brandveilig is? Raadpleeg een rookgaskanaalexpert en/of brandpreventiespecialist voor een inspectie of laat je kanaal conform testnorm [NEN-EN1859] keuren door een daartoe bevoegde keuringsinstantie zoals TNO.
  

Bovenstaande voorbeelden zijn situaties waarbij een ogenschijnlijk brandveilig aangelegd rookkanaal tóch woningbrand kan veroorzaken. Vaak zijn dit systemen waarbij het rookanaal een extra brandwerende ombouw (omkokering) nodig heeft om toch aan de in het Bouwbesluit opgenomen (veiligheids)eisen te kunnen voldoen.

Wees alert

Dus ruik je een brandlucht op je slaapkamer of zolder, ook al is je kachel of haard al even uit? Wees altijd alert, waarschuw je medebewoners en/of neem voorzorgsmaatregelen, bijv. door de woning te verlaten. Probeer de oorzaak van de brandlucht te achterhalen om een eventuele onverwachte branduitbraak voor te zijn. En bel bij een vermoeden van brand rondom de schoorsteen direct 112.

Schoorsteenbrand. En dan?

Door de enorme rookgastemperaturen – zelfs boven de 1.000 graden Celsius – die bij een schoorsteenbrand ontstaan, kunnen allerhande materialen rondom de schoorsteen – zelfs stenen en metalen materialen – heel makkelijk en snel in de brand vliegen.

Het is dan ook zaak dat je bij een vermoeden van schoorsteenbrand altijd direct actie onderneemt, om woningbrand en/of levensgevaarlijke situaties te voorkomen:

• Sluit de schoorsteen(smoor)klep.
• Sluit de luchttoevoer(en) van je haard of kachel.
• Bel 112 en meld dat er sprake is van (een vermoeden van) schoorsteenbrand.
• Doof het vuur met zand (nooit met water).
• Is het vuur uit? Ventileer de ruimte i.v.m. eventuele rook en koolmonoxidevorming.
• Verlaat het pand.
• Wacht op de komst en instructies van de brandweer.
• Laat je kanaal vegen en controleren op eventuele beschadigingen. Pas daarna mag je je rookkanaal weer gebruiken.

Schoorsteenbrandbestendig kanaal

Er zijn ook schoorsteenbrandbestendige rookgasafvoeren op de markt, waarbij de kans op het ontstaan van brand in of om het kanaal zo goed als nihil is. Heb je zo’n rookgasafvoer met ingebouwde brandprotectie en ontstaat er onverhoopt toch schoorsteenbrand – bijvoorbeeld door bladeren of een ongenode gast in het kanaal? Je hoeft dan geen van bovenstaande acties te ondernemen.

Het vuur brandt het kanaal schoon, dooft vanzelf en is weer klaar voor gebruik. Door de brandprotectie die al in het kanaal is aangebracht, wordt het aan de buitenzijde van een schoorsteenbrandbestendig rookkanaal nooit overmatig heet. En kan er geen woningbrand door schoorsteenbrand ontstaan.